აღმოაჩინეთ შატილი

შატილი საქართველოს უნიკალური სოფელია, რომელიც იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის საცდელ სიაშია შეტანილი. გამორჩეული არქიტექტურის მქონე სოფელი, ტურისტებს გასაოცარი ბუნებითაც იზიდავს. თუშეთ–ხევსურეთის მთა–გორიანი ხედები, უძველეს ისტორიასთან ერთად, შატილს კიდევ უფრო ბრწყინვალე ძელგად აქცევს.

თბილისიდან შატილი 147 კილომეტრში მდებარეობს და კერძო მანქანით მგზავრობისთვის დაახლოებით 3 საათი დაგჭირდებათ. თბილისის ავტოსადგურებიდან შატილის მიმართულებით, კერძო მიკროავტობუსები არარეგულარული გრაფიკით ინიშნება. დიდუბის ისევე როგორც ნავთლუღის ავტოსადგურიდან შატილის მიმართულებით კვირაში საშუალოდ 2–ჯერ ინიშნება სამარშრუტო ტაქსები და მგზავრობის დრო დაახლოებთ 3 საათია.

ქართული არქიტექტურის გამორჩეული ძეგლი, სოფელი შატილი, დუშეთის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს. მდინარე არღუნის ნაპირებზე გაშენებული სოფელი, სავარაუდოდ შუა საუკუნეებით თარიღდება. ტერასული განლაგების სოფელში აქტიური ცხოვრება სავარაუდოდ მე–18 საუკუნემდე მიმდინარეობდა, თუმცა დღეს სოფელი დაცარიელებულია, და ტურისტებისთვის ერთ–ერთ პოპულარულ დანიშნულებას წარმოადგენს.

შატილის ციხე–სოფლის მთავარი ხიბლი, მის ისტორიულ დანიშნულებასა და არქიტექტურულ ელემენტებშია, რომლებიც მთა–გორიან ბუნებასთან და პირიქითა ხევსურეთის მწვერვალებთან ერთად, კიდევ უფრო მეტ უნიკალურობას ანიჭებს შატილს. სოფელი შატილი არა მარტო ციხე–კოშკების გამოა ცნობილი, არამედ მასთან მდებარე გასაოცარი ბუნებისა და ისტორიული ძეგლებით. წლიურად, შატილი უფრო და უფრო მეტ ქართველ თუ უცხოელ ვიზიტორს იზიდავს. სოფლის უნიკალურობის გამო, მისი რესტავრაცია 1970–იან წლებში დაიწყო და დიდი ხნის განმავლობაში მიმდინარეობდა.

შატილის სოფელზე ზუსტი ისტორიული ცნობები საკმაოდ მცირეა და აშენების ზუსტი თარიღი დაუდგენელია, თუმცა ნავარაუდებია, რომ შუა საუკუნეებში აიგო. მიუვალ კლდეზე აშენებულ სოფელს, უდიდესი ისტორიული დანიშნულება ჰქონდა. საუკუნეთა განმავლობაში, სოფელი მთავარი სადარაჯო ადგილი იყო ჩრდილოეთ გადმოსასვლელებს შორის და ითვლებოდა შატილის თემის ცენტრად.

დღეს შემორჩენილი საცხოვრებელი სახლები სავარაუდოდ, მე–17 და მე–18 საუკუნით თარიღდება. უნიკალური არქიტექტურული მახასიათებლების გამო, შატილის აქტიური რესტავრაცია 1970–იან წლებში დაიწყო და 2007 წლიდან, ის იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის საცდელ სიაშია შეტანილი.

პირიქითა ხევსურეთში, არღუნის ხეობაში გაშენებული სოფელი, ტერასული განლაგებისაა და მოიცავს, როგორც საყოფაცხოვრებო შენობებს, ასევე ისტორიული დანიშნულების ნაგებობებსაც. მთავარი სამშენებლო მასალა ნატეხი ქვა, ფიქალი და რიყის ქვაა. თითოეული შენობა ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავდება და მათი განლაგება ტერასულია.

სახურავები ბანის ტიპისაა. სოფელი ასევე მოიცავს კოშკურ სახლებს. ტერასები ერთმანეთს ვიწრო ბილიკებითა და კიბეებით უკაშირდება. სოფელში მრავლადაა ღია და დახურული აივნები. შატილის არქიტექტურის უნიკალურობა, მის გასაოცარ განლაგებაშია, რომელიც იმ პერიოდისთვის უჩვეულოთ გეგმაზომიერია. შატილის შენობების ნაწილი, ბევრად ადრეული პერიოდით თარიღდება, ხოლო ნაწილი, მე–18 საუკუნით. სოფელში ასევე იყო სპეციალური ქუჩა პირუტყვის გადაადგილებისთვის, სანიაღვრე ვიწრო ქუჩები და ქვითკირის გალავანი.

რაც შეეხება შატილის საცხოვრებელ სახლებს, ქვითკირის ოთხ და ხუთ სართულიანი სახლები მოიცავდა გომურებს, საცხვარებს, საცხოვრებლებს და თავდაცვითი დანიშნულების კოშკურებს. შატილში ასევე შეხვდებით კალოიან სახლებს და საფეხვნო ნაგებობებს, სპეციალურ შენობებს საქონლისთვის, სალუდე ნაგებობებს და სამრეველო ოთახებს, რომლებიც მხოლოდ ქალებისთვის იყო განკუთვნილი.

შატილი მთიან რეგიონში მდებარეობს. იმისთვის, რომ იმოგზაუროთ კომფორტულად, ისიამოვნოთ შატილის ღირსშესანიშნაობებით და ულამაზესი ბუნებით, საუკეთესო პერიოდი მოსანაუხლებლად ზაფხულია.