ლაგოდეხის ნაკრძალი

ნინოსხევის ჩანჩქერისკენ მიმავალი ბილიკის სიგრძე 8 კილომეტრია და მის გასავლელად დაახლოები 3-4 საათი დაგჭირდებათ. გზა საშუალო სირთულისაა. გურგენიანის საინფორმაციო ცენტრიდან ნინოსხევის ჩანჩქერისკენ საფეხმავლო ბილიკი მდინარე ნინოს ხევს მიუყვება და დანიშნულების წერტილზე 40 მეტრიანი ჩანჩქერი დაგხვდებათ, რომელიც კლდეზე პატარა წყალვარდნილებსა და აუზებს ქმნის. ზაფხულში წყლის ნაპირზე გაგრილება და პიკნიკის მოწყობაც შეგიძლიათ.

მაჭის ციხისკენ მიმავალი საფეხმავლო ბილის სიგრძე 10 კილომეტრია. მარშრუტის გასავლელად დაახლოებით 4 საათია საჭირო. სოფელ მაწიმიდან ციხის მიმართულებით ვიზრო ბილიკი გადის, რომელიც ულამაზეს ტყის კორომებს გაგატარებთ და საუკუნოვან ციხემდე მიგიყვანთ. ციხის გალავნის ნანგრევების შიგნით შემორჩენილია ეკლესია და მიწისქვეშა გასასვლელები.

მაჭის ციხის დალაშქვრისას აუცილებლად თან იქონიეთ პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტები, რადგან ბილიკი საქართველო-აზერბაიჯანის სასაზღვრო ზოლზე მდებარეობს.

ლაგოდეხის ნაკრძალის შესახებ

ლაგოდეხის სახელმწიფო ნაკრძალი კახეთის რეგიონში, ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს და პირველი ბუნების ნაკრძალია საქართველოში. ბიომრავალფეროვნების კუთხით ლაგოდეხის ეროვნული პარკი ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილია საქართველოსა და მთელ კავკასიის რეგიონში. ნაკრძალის 72% ტყის მასივითაა დაფარული, ტერიტორია ხასიათდება ლანდშაფტის მრავალფეროვნებითა და ზღვის დონიდან სიმაღლეების დიდი ამპლიტუდით (450-3500 მ).

ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიები მსოფლიოში ერთ-ერთი კარგად შემონახული, პირველყოფილი, ველური ბუნებრივი ლანდშაფტებით მრავალფეროვანი ადგილია. ტერიტორია მოიცავს ლაგოდეხის სახელმწიფო ნაკრძალსა და აღკვეთილს.

ისტორია

ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიების დაარსება პოლონელ მოყვარულ ნატურალისტს, ლუდვიგ მლოკოსევიჩს უკავშირდება. მან შენიშნა, რომ აქ მობინადრე როჭო ევროპულისგან განსხვავდებოდა და დასვა საკითხი ხეობა ნაკრძალად გამოეცხადებინათ. ექსპედიციის შედეგად გაირკვა, რომ ლაგოდეხის ხეობაში არსებული მცენარეული საფარი წარმოადგენს მესამეული ფლორის იშვიათ მცენარეებს, რომელთა უმრავლესობა არის ვიწრო, ლოკალური, ენდემური სახეობები.

1912 წელს ლაგოდეხის ხეობა ოფიციალურად გამოცხადდა ნაკრძალად.

ბიომრავალფეროვნება

ბუნების გასაოცარი ხედების გარდა ლაგოდეხის დაცული ტერიტორიების უიშვიათეს ბინადრებსაც შეიძლება გადააწყდეთ. საქართველოში გავრცელებული ძუძუმწოვრების 40% ლაგოდეხის ნაკრძალსა და აღკვეთილში ბინადრობს. ფრინველებიდან აქ ბინადრობს კავკასიური როჭო და კავკასიური შურთხი, მსხვილი ძუძუმწოვრებიდან აღმოსავლეთ კავკასიური ჯიხვი, კავკასიური კეთილშობილი ირემი, არჩვი, დათვი, ფოცხვერი.

ლაგოდეხის დაცულ ტერიტორიებზე 1,100 სახეობის მცენარეა. აქ გავრცელებულ სამეფო წიფლისა და რცხილის ტყეებს საქართველოში ანალოგი არ მოეპოვება. აქ გავრცელებული ფლორის 121 სახეობა კავკასიის, ხოლო 9 საქართველოს ენდემია, საიდანაც 7 საკუთრივ მხოლოდ ლაგოდეხში გვხვდება.